Als we uitgaan van het achtvoudige pad van Pantanjali, zijn de asana's het derde stadium die in de yoga sutra beschreven staat.
Yoga asana's, of yoga houdingen, vormen de fysieke oefeningen binnen de bredere praktijk van yoga. Ze zijn ontworpen om het lichaam te versterken, de flexibiliteit te verbeteren, en de geest te kalmeren en de verbinding met het hogere zelf maar ook het lagere zelf te versterken. Asana's zijn een essentieel onderdeel van vele yoga stijlen en zijn gericht op het voorbereiden van het lichaam en de geest voor meditatie. Alle onderdelen samen binnen de yoga zorgen voor zelfzuivering en hebben als doel het pad van verlichting te betreden en uiteindelijk voor enkele tot verlichting te komen. We proberen een iets diepgaandere blik op de verschillende aspecten van yoga asana's te geven. Toch is dit niet eenvoudig te beschrijven, vooral omdat de werking van asanas gevoeld moet worden en dit ook weer verbonden is met een persoonlijke ervaring of interpretatie.
Asana's zijn in de loop van de eeuwen ontwikkeld met de bedoeling om elke spier, zenuw en klier in het lichaam te ontwikkelen. Maar de werkelijke betekenis van de asana's gaat schuil in de wijze waarop de geest wordt gedisciplineerd. Ze zorgen in het algemeen voor;
Fysieke Gezondheid: Asana's helpen bij het opbouwen van kracht, flexibiliteit, en uithoudingsvermogen. Ze zijn effectief in het verbeteren van de algehele lichaamshouding en kunnen specifieke lichamelijke klachten verminderen.
Mentale Gezondheid: De beoefening van asana's helpt bij het reduceren van stress en angst. Het vereist focus en aanwezigheid, wat bijdraagt aan een verbeterd concentratievermogen en een meer ontspannen mentale staat en gaat vermoeidheid tegen.
Spirituele Ontwikkeling: Asana's worden traditioneel gebruikt als voorbereiding op langere perioden van meditatie. Ze helpen bij het cultiveren van een gevoel van innerlijke rust en verbondenheid met het zelf.
Kernaspecten van Asana's
Alignment: Juiste uitlijning in een asana is cruciaal om het maximale voordeel te halen en blessures te voorkomen. Dit betreft de positionering van het lichaam op een manier die de anatomie respecteert.
Ademhaling: Asana's worden vaak gecombineerd met Pranayama, of ademhalingstechnieken. De synchronisatie van beweging en ademhaling is fundamenteel om de energiestromen binnen het lichaam te beheersen.
Drashti (Focuspunt): Veel asana's specificeren een blikpunt waar de ogen zich tijdens de houding op richten. Dit helpt bij het behouden van balans en verhoogt de concentratie.
De yogi of yogini krijgt zijn lichaam in bedwang door middel van de beoefening van deze houdingen. Zo bereidt de yogi zich voor om zijn lichaam tot een juist voertuig te ontwikkelen. Door de beoefening van de asana's bereikt de yogi of yogini in de eerste plaats een vorm van gezondheid die niet alleen lichamelijk is en is bevrijdt van alle lichamelijke gebreken en geestelijke ongemakken.
De asanas kunnen per Yoga stijl verschillen, vooral de uitvoering kan anders zijn.
De namen van asana's zijn betekenisvol en volgen het evolutieproces. Zo worden er namen uit de plantenwereld, zoals bv boom (vrksa) en de lotus (padma) gebruikt. Weer andere zijn die van insekten zoals de sprinkhaan (salabha) en de schorpioen (vrschika). Ook waterdieren en en amfibieën zoals de vis maar ook de schildpad, bekend als de matsya. Legendarische helden zijn ook als asana namen te vinden, hier benoemen we Viranhadra of Hanumãn, ook wel de zoon van de wind. Maar ook namen van wijze worden gebruikt en naar Avatãra's.
Hierdoor leert de yogi of yogini alle vormen aan te nemen en geen enkel goddelijke schepsel buiten te sluiten.
Staande houdingen: Versterken de benen, verbeteren de balans en stabiliteit, en verhogen het uithoudingsvermogen.
Zittende houdingen: Meestal gericht op flexibiliteit en het kalmeren van de geest.
Achteroverbuigingen: Stimuleren de rug en schouders, openen de borst en verbeteren de ademhalingscapaciteit.
Vooroverbuigingen: Helpen om het lichaam te kalmeren en de rug te strekken.
Omgekeerde houdingen: Verbeteren de circulatie en bevorderen de vernieuwing van bloed naar het hart en de hersenen.
Draaihoudingen: Ontgiften het lichaam en verbeteren de spijsvertering.
Balancerende houdingen: Ontwikkelen focus en concentratie.
Ontspanningshoudingen: de asana in te laten werken en na te voelen wat er in het lichaam en geest gebeurd.
Asana's kunnen worden aangepast aan verschillende niveaus van vaardigheid, flexibiliteit, en comfort. Gebruik van hulpmiddelen zoals blokken, banden, en kussens kan helpen om asana's toegankelijk te maken voor iedereen. Het is belangrijk om te luisteren naar het lichaam en de grenzen te respecteren om blessures te voorkomen.
Elke asana draagt op unieke wijze bij aan het welzijn van de beoefenaar. Hoewel sommige asana's fysiek uitdagender zijn, is het belangrijkste doel van elke asana om de geest te verenigen met het lichaam en een staat van innerlijke rust en bewustzijn te bevorderen.